کتیبهء داریوش در کریمه

گردآوری: مهرداد ایران‌مهر

در کاوش‌های باستان‌شناسی سال ۲۰۱۹، در ویرانه‌های شهر پاناگوریا مجاور شبه‌جزیره کریمه، کتیبه‌ای مرمرین به پارسی باستان از داریوش هخامنشی کشف شد.

 

کتیبهء کشف شده، از سنگ مرمر و به ابعاد ۱۴.۸ در ۴۱.۲ است و حدس زده‌اند که کتیبهء اصلی حداقل یک متر عرض و دو متر ارتفاع داشته است.

این کتیبه، یادبود دستیابی داریوش بر منطقهء پاناگوریا در مسیر لشکرکشی سال ۵۱۳ پ.م علیه سکاهای شمال دریای سیاه بوده است.

پژوهشگران معتقدند این کتیبه پس از پیروزی داریوش بر نیروهای ایونی غربی که از مسیر دریای سیاه در مناطق شمالی دریای سیاه مستقر شده بودند، نوشته شده است.

در متن کتیبه می‌بینیم که داریوش نیز سپاه خود را با کشتی از نواحی جنوب‌شرقی دریای سیاه به شرق کریمه رسانده است.

متن کتیبه (فونتیک):

۱. ... ...-]v-h-[... ...

۲. ... : d-a-r-y-v-]u-š : x-š-[a-y-θ-i-y - ...

۳. ... : d-h-y-]a-v-m : a-[d-m : ...

۴. ... : vi-i-y-t-]r-y-m : a-[...

۵. ... : a-]d-m : a-ku-[u-n-v-m : ...

۶. ... ] : m-r-t-[i-y : ...

[‏۱. ... ۲. ...] داریوش شاه [... ۳. این ] سرزمین را من [ گرفتم ... ۴. از دریا] گذشتم [... ۵. ... این را] من ساختم [... ۶. ... ای؟] مرد [...

این کتیبه در منطقهء کراسنودار یافت شده است. سال ۲۰۱۶ هم یک پایه‌ستون از جنس مرمر، در همین جا پیدا شده بود. این منطقه در شمال گرجستان و ساحل شرقی دریای سیاه واقع شده و اصلا چیز عجیبی نیست که هخامنشیان در آنجا هم پایگاه داشته‌اند.

تموتـَرَکان نام شهری باستانی در شبه‌جزیرهء تامان در منطقهء کراسنودار روسیه است. این شهر بر تنگهء کرچ تسلط داشت.

نخستین یافته‌ها، این شهر را مقر جمعیت‌های ایرانی ساکن ایونی در هرمانوسا شناسانده است. این شهر در نزدیکی دیگر مجموعه‌های ایونی‌نشین پاناگوریا و پانتیکابیوم جای داشته است.

این شهرها یکی از مهمترین مراکز بازرگانی پادشاهی بسفر بوده است. هرمانوسا فرهنگی ایرانی-ایونی داشته که با گذشت زمان با فرهنگ سرمتی آمیختگی پیدا کرده است.

هنگامی که اسویاتوسلاو یکم در نیمه‌های سدهٔ دهم میلادی، خزرستان را از میان برد، خزرها کوچ به این سامان را در پی گرفتند. از سندهای عبری به جای مانده از این زمان، برمی آید که فرمانروایی در این زمان با امیران خزر بوده است. در آغاز سدهٔ یازدهم، روس های کیِفی بر این شهر چیره شدند.

به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران:

http://t.me/oldhistor