روز بزرگداشت فردوسی

مهرداد ایران‌مهر (گردآوری)

سرآمد کنون قصهٔ یزدگرد

به ماه سپندارمذ روز ارد

ز هجرت شده پنج هشتادبار

به نام جهانداور کردگار

در قدیم، ماه‌های ایرانی نام داشتند و روز بیست و پنجم هر ماه، روز ارد یکی از ایزدان ایران باستان بود. بدینگونه مصرع "به ماه سپندارمذ روز ارد" یعنی بیست و پنجم اسفندماه (سال ۳۸۸ قمری).

اما روز ۲۵ اردیبهشت، نه هنگام پایان شاهنامه است و نه روز تولد فردوسی، اگرچه گرامی می‌داریم این روز را چون روز فردوسی و غنیمتی است. (نقل از دکتر کویر)

دکتر محمدجعفر یاحقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و استاد پیشکسوت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، پیشنهاد روز ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی را مطرح کرده و آن را تا تصویب در مراکز تصمیم‌گیری پیش برده و نیز تا ثبت در تقویم ایران پیگیری کرد. 

"ما در دهه ۷۰، مرکز خراسان‌شناسی را داشتیم و در آنجا مشغول فعالیت بودیم. در همین دوران گمان می‌کنم که شاید برای اولین بار در شیراز برنامه بزرگداشت حافظ را برگزار کردند. آقای کمالی سروستانی از من دعوت کرد و من هم شرکت کردم و آن را پسندیدم. در همان جلسه، من اعلام کردم که ما هم می‌رویم در مشهد روز بزرگداشت فردوسی را به دولت پیشنهاد می‌کنیم؛ مثل شما که روز بزرگداشت حافظ را به صورت همایش ملی برگزار کردید. وقتی از سفر شیراز برگشتم، بلافاصله آمدم و در مرکز خراسان‌شناسی با همکارانم آقایان دکتر محمدرضا راشد محصل، مهدی سیدی، رجبعلی لباف خانیکی، شادروان دکتر رضا انزابی‌نژاد و شادروان دکتر تقی وحیدیان کامیار این موضوع را مطرح کردیم. خیلی فکر کردیم روز بزرگداشت فردوسی چه روزی باشد. ابتدا آمدیم و گشتیم و روز بیست و پنجم اسفند را پیدا کردیم که تاریخ مشخصی در شاهنامه است؛ روز پایان سرایش شاهنامه، به‌گفته خود فردوسی در این بیت «به‌پای آمد این قصه یزدگرد/ به‌ماه سپندارمذ روز ارد» که به معنی بیست و پنجم اسفند است و البته بر اساس تقویم یزدگردی است و سه چهار روز پس از بیست و پنجم اسفند در تقویم ما می‌شود و به فروردین می‌رسد. دیدیم که انتخاب این روز یا روزی در اوایل فروردین مناسبتی ندارد و نیز نمی‌توان همایش بزرگداشت فردوسی را در آستانه نوروز یا اوایل فروردین برگزار کرد. زیرا نوروز همیشه تب و تاب خاص خود را دارد. بنابراین تصمیم گرفتیم که این مناسبت را کمی عقب‌تر ببریم و در نهایت پیش‌بینی کردیم که بیست و پنجم اردیبهشت برای روز بزرگداشت فردوسی روز مناسبی است. اردیبهشت در میانه بهار است، ماه خوبی است و پر از طروات و شادابی است." (نقل از: شهرآرا نیوز)

به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران:

https://t.me/oldhistor