نمای کلی میانرودان

مهرداد ایران‌مهر

شمایل میانرودان در هزاره‌های سوم و دوم به این شکل است که، دورهٔ چهارم دودمانی سومر در ۴٣۵٠ سال پیش پایان یافت و فرمانروایی دودمان اکد بر میانرودان آغاز شد.

 

آنگاه شاهد شکست اکد و فرمانروایی کم و بیش ١١۵ سالۀ گوتی‌های نمروتی (روشن‌پوست) بر میانرودان هستیم.

دودمان سوم اور نیز که با شکست گوتیانِ براندازندهٔ اکد، بر میانرودان فرمان رانده بودند، در حدود ٣٩۵٠ سال پیش، خودشان از میان رفتند.

اکنون سلطهٔ آموری‌ها (مرتوهای ایرانی) در اوایل هزاره دوم بر میانرودان آغاز شده و شاهد قدرت‌یابی دودمان‌های سرشناس آشور و بابل با شاهان معروفشان یعنی شمشی-ادد یکم و حمورابی هستیم.

-نخستین خدای میانرودان: خدای عشیره‌ای مرتو

-نام دیوار دفاعی دودمان سوم اور: دیوار مرتو (رو به شمال زاگرس)

-لقب حمورابی (امور-اپی): لوگل-مرتو (فرمانروای مرتو)

در دوران آشور، چلیپای ساده وام گرفته شد و نماد شَمَش (خدای خورشید) بوده است. شمش ایرانی ریشۀ شمس عربی است.

شمشی-ادد یکم، دولت آشور را برآورد. پدرش ایلا-کبکبو، بر شهر ماری فرمان می‌راند و یک آموری [ایرانی] بود. اما آشوریان توسط حمورابی بابلی [امور-اپی: تعمید داده شده در آب جاودان] که او نیز ریشۀ آموری داشت، شکست خوردند.

زمان ٣۵٠٠ سال پیش، زمانیست که کاشی‌ها به فرماندهی گانداش توانسته بودند بر حمورابی (لوگَل مَرتو) چیره شده و فرمانروایی ۴٠٠ ساله‌شان بر بابل را آغاز نمایند. حاکمیت درازهنگام کاسی‌ها بر بابل، دوران میانی میانرودان را شکل می‌دهد.

سپس شاهد فرمانروایی مادهای جنوبی بر میانرودان که دودمان‌های پسین یازده‌گانه بابل را شکل دادند، هستیم. نشانهٔ این حاکمیت، وجود شاهان معروفی چون بخت‌النصر گبر (کی‌کوروش) و نبونئید (داریوش مادی) می‌باشد.

سلم-ان-اسر (Šalm-an-eser)

اسر، آسور، آشور/ اسوره، اهوره (رع مصری، رئا کرِتی/ اژه‌ایی)

-دانشنامه کاشان، ج ۳

-آثارالباقیه عن القرون الخالیه

به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران:

http://t.me/oldhistor