نگاه‌های تجربی‌گرایانه به استوره

مهرداد ایران‌مهر
مشکل پوزیتیویست‌ها اینست که غالبا تاریخ را به شکل یک ابزار تصور کرده و اغلب قائل به وجود فایده‌ای از آن در جهت منافع خود هستند. بنابراین آن را طوری تفسیر می‌کنند که با اهداف و منافع بعضا سیاسی‌شان همخوان باشد.
در مبانی علم تاریخ، دخالت سیاست در گزارش رویدادهای تاریخی را "تحریف تاریخ" و نتیجه حاصله را "تاریخ بد" می‌نامند.

میتولوژی، باری کج بر دوش استوره

مهرداد ایران‌مهر

در مملکت گل و بلبلی که همیشه از زمین به آسمان می‌بارد، معانی و مفاهیم گوناگون نیز می‌تواند همینطور دلبخواه بر دوش این کلمه و آن واژه سوار شود.

شاهنامه، یکی از منابع تاریخ ایران

مهرداد ایران‌مهر
شاهنامه یکی از اسناد شناخته شده جهت آشنایی مردم و پژوهندگان با تاریخ کهن ایران است. اما می‌دانیم که، به مانند هر مسالهٔ دیگری شاهنامه‌محوری صِرف نیز امری نکوهیده خواهد بود.

استورۀ بنیانگذار

شخصیت‌های تاریخی زیر همگی در کودکی مورد تهدید بوده‌اند و به گونه‌ای نجات یافته‌اند تا رسالتی بزرگ را به انجام رسانند.
شامل فریدون، کیخسرو، بخت‌النصر، کوروش، سارگن اکدی، پرسئوس، داراب و روایت متاخر تورات دربارهٔ موسی. در روایات مذکور، چند تن از این شخصیت‌ها همچون سارگن، پرسئوس، داراب و موسی جهت رهایی از خطر، توسط مادرانشان در زنبیلی بر روی آب رها می‌شوند، بخت‌النصر و روموکولوس از ماده‌سگی و کوروش از زنی به نام سپاکو (به معنای سگ ماده) شیر می‌خورد، فریدون و داراب از پادشاه دور نگهداشته می‌شوند و...، که البته این روایات همگی ریشه در قصص کهن دارد.

شاهنامه استوره است، نه افسانه

دکتر آزاده احسانی، در نوشتاری با نام "سخنی کوتاه دربارۀ چگونگی پیدایش شاهنامه/ ۲۹بهمن‌ماه ۱۳۸۹" آورده‌اند:
«باور بسیاری بر آن است که، "شاهنامه مجموعه داستان‌هایی است در قالب شعر که حاصل ذهن پویا و توانای "حکیم ابوالقاسم فردوسی" شاعر گرانسنگ ایران می‌باشد". اما باید دانست، شاهنامه کتابی است تاریخی و بر مبنای نوشتارهای کهن ایرانی، و فردوسی تنها این کتاب گرانمایه را که پیش از او کس دیگری (دقیقیِ شاعر) نیز تصمیم در به شعر درآوردن آن داشته است، با سخن شیوا و بی‌مانند خود به شعر در آورده است».