مَرتوها، ناآرام‌ترین جمعیت ایرانی

گردآوری و تنظیم: مهرداد ایران‌مهر

برگرفته از: دانشنامۀ کاشان - جلد ۳ و ۴، دکتر جهانشاه درخشانی

شاید بتوان گفت، «آمورها» (بی‌مرگان، جاودانگان) از کهن‌ترین جمعیت‌های ایرانی بودند که گسترش فراگیر و تاریخی‌شان به سوی باختر، دامنه‌دارترین تاثیرات را بر منطقۀ آسیای غربی گذارد. (هزارۀ پنجم تا دوم پ.م)

پیشینۀ هویتی ایشان، به زمانی پس از استورۀ «ییمَه/جمشید» (واپسین یخبندان بزرگ زمین) و پیدایش کوش باستانی (بهشت عدن /دال ساکن/ - Eden)، بازمی‌گردد.

 (توضیح: نخستین گسترش ویژۀ این جاودانگان، جهتِ «جنوبی-شمال‌خاوری» داشته است. [خاندان تورج/ محدودۀ زمانی پیش از یخبندان کوچکِ رخ داده در ۱۲۵۰۰ تا ۱۰۵۰۰ سال پیش؟])