گشتاسپ، گمشده در میان هزاره‌ها

گردآوری: مهرداد ایران‌مهر

در گزیدۀ زاتسپرم و دینکرد هفتم آمده است:

«در سیصد سالگی دین، در روز، شبی باشد. پس دین آشفته شود و خدایی بلرزد.»

با توجه به این مطلب، متوجه می‌شویم که یک خورشیدگرفتگی در سرزمین‌های ایرانی و به ویژه ایران خاوری رخ داده است.

طبق بررسی موسسۀ ژئوفیزیک دانشگاه تهران، دقیقا در سال سیصد و سی زایش (سیصدمین سال دین‌آوری) که برابر با ۵۸۵۵ پ.م است، یک خورشیدگرفتگی در سرزمین‌های ایرانی از ری، بلخ و زابل گذر کرده است.

اگر به سال ۵۸۵۵ پ.م، ۳۳۰ سال بیفزاییم، نقطۀ زایش حدود هزاره هفتم می‌شود.

با توجه به اشاره فردوسی در بخش پادشاهی گشتاسپ:

گذشته برو سالیان ششهزار

گر ایدون که برتر نیاید شمار

و از آنجا که می‌دانیم بازنویسی برخی اسنادی که به دست او رسیده دستکم مربوط به هزاره‌های سوم و دوم (یشت‌ها) تا زمان انوشیروان (خداینامه) بوده است، بنابراین در اینجا نیز زمانی نزدیک به هزاره هفتم به دست خواهد آمد.

به جز مستندات تاریخی متعددی که این زمان را پشتیبانی می‌کند، باید توجه داشت که متن سند نیز به گذشته‌ای متصل به زمان حال خود اشاره داشته و واقعی است. از این رو، چنین زمان‌هایی با سال‌های استوره‌ای و دارای معنی مانند سی سالی که تهمورث اهریمن را باره خود کرده بود و یا سیصد زمستان‌های مربوط به دوره جمشید و موارد مشابه، متفاوت می‌باشد.

همچنین زمان ارائه شده در برخی اسناد برون‌کشوری برای زمان زندگانی زرتشت هم این فرض را تایید می‌کند:

-ادوخوس و آریستوتلس (ارستو): ۶۰۰۰ سال پیش از مرگ پلاتو (افلاطون)، ۶۳۴۷ پ.م.

-پلی‌نیوس: مشابه ادوخوس و از قول هرمیپوس بر اساس سند هرمودوروس (شاگرد افلاطون)، ۵۰۰۰ سال پیش از جنگ تروی. همچنین در جای دیگری نیز بیان می‌کند که، موسی (بانی یهودیت) چند هزار سال پس از زندگانی زرتشت می‌زیسته است.

(بر پایۀ پژوهش اراتوستن، جنگ تروی در ۱۱۸۴ پ.م رخ داده است. بنابراین زمان زندگانی زرتشت به نیمۀ دوم هزاره هفتم بازمی‌گردد)

-پلوتارخس (پلوتارک): ۵۰۰۰ سال پیش از جنگ تروی.

-آپلودروس (در کتاب انقلاب زمینی): آیین ماگوس (مغ‌ها) و زمان تشکیل آن را کهن‌تر از آیین مصریان باستان معرفی کرده است.(پلوتارک و ارستو)

-دینو (در مدیکا و پرسیکا) و کرنلیوس: ۵۰۰۰ سال پیش از تروی.

-خانتوس (خسانتوس) لیدیایی: ۶۰۰۰ سال پیش از یورش خشیارشای یکم به آتن (۶۴۸۰ پ.م).

-سویداس: ۵۰۰۰ سال پیش از جنگ تروی.

منبع:

-فیروزی، سورنا، کی‌گشتاسپ در روزگار نوسنگی