مهرداد ایرانمهر
بازسازی نام کهن خوینگ-ایرثه-وئیژنگه به معنای سرزمین چرخ خورشید، از روی دو نام کهن خونیرث و ایرانوج در مبحث زبانشناسی تاریخی انجام شده است.
خوَن-ایرثه (خونیرث) بخش اول و دوم آن بازسازی، و ائیرینه-وئجه (ایرانوج) نیز بخش دوم و سوم آن را تشکیل میدهد. هر دو واژه، در بخش دوم بازسازی زبانی انجام شده یعنی ایرثه/ائیرینه (چرخ) مشترک هستند.
واژهء سانسکریت بها-رته (چرخ رخشان) نیز معادل خونیرث (چرخ خورشید) در اوستایی است.
خوینگ شکل کهن خوَن میباشد که با تبدیل قاعدهمند حروف، به شکل خوّر(شید) تطور یافته است. شید نیز برگرفته از خشیتَ/خشیثیَ به معنای تابان و تابندگی (برگرفته از فرهء شهریاری) میباشد.
وئیژنگه (-وج، وئجه) نیز به معنای سرزمین است که در پارسی باستان، واژهء خشَیثیَ (سرزمین-شهریاری) جایگزین آن شد و ترکیب ایرییَ-خشیثیَ به معنای سرزمین میانی در کتیبههای هخامنشی ثبت گردید. (این خوانش، به غلط آریا-چیثره تصور و اعلام شده است)
واژهء پهلوی اِیرانشهر، متشکل از بخشهای زیر است:
-ایرثه/ائرینه (ایر)
-وئیژنگه/وئجه (ان)
-خشیثی/خشتره (شهر)
به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران: