ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانی
ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانیدرباره من
در حال تبدیل به اندیشکده/ مرکز ملی مطالعات تاریخی (پژوهشگر تاریخ کهن ایران)
ادامه...
هفت کشور
گردآوری: مهرداد ایران‌مهر
در فرهنگ ایرانی، جهان در زمان هوشنگ به هفت کشور بخش می‌شود و کوهی بس بلند (البرز) نیز در میان این سرزمین قرار دارد.
بخش میانی، کشور خونیرَث‌بامی (بامیک: درخشان) است و ایرانوج در آن قرار دارد. خونیرَث از همه بزرگتر و به تنهایی برابر شش کشور دیگر است.
ادامه مطلب ...ریشه‌شناسی نام کهن ایران
مهرداد ایران‌مهر
نام جغرافیایی «رَثَه (چرخ، ارابه)» از کهن‌ترین دوران در خاور ایران و سِند وجود داشته است.
«خوَنی‌رَثَه (خونیرث)» نام اقلیمی در میان زمین بود که میهن مردمان ایرانی را در بر می‌گرفت. شش سرزمین دیگر در پیرامون آن قرار داشت. (هفت‌کشور)
(نک: یسنا ۵۷- بند ۳۱، یشت ۱۰- بند ۱۵، وندیداد ۱۹- بند ۳۹ و ویسپَرد ۱۰- بند ۱)
ارته، سرزمین چرخ خورشید
گردآوری و تنظیم: مهرداد معمارزاده طهران (ایران‌مهر)
برگرفته از: دانشنامۀ کاشان - جلد 3 و 4، دکتر جهانشاه درخشانی
https://www.balatarin.com/permlink/2015/7/12/3912908
نام کهن ایران «خوینگ ای‌رَثَه وَئِیژَنگه»،
در جنوب خاوری ایران، پیرامون سیستان و کرمان مردمی می‌زیستند که در 6 تا 5 هزار سال پیش دارای فرهنگ و تمدنی پیشرفته بودند.
این مردم، سرزمین خود را «خوَنی‌رَثَه» می‌نامیدند به معنی «چرخ خورشید»، که در فرهنگ هند نیز به نام «سَکرَه‌وَرتین (چرخ گردون)» آمده است. پارۀ دوم نام خوَنی‌رَثَه، یعنی «رَثَه (چرخ)»، در سندهای سومری به گونۀ «اَرَتَه» برگردانده شده که همان سرزمین «چَخرَه» اوستایی است.
پاره‌ای کالاهای بازرگانی گرانبها مانند زرّ، سیم، عقیق و سنگ لاجورد، از اَرَتَه به میانرودان صادر و در برابر «غلات» وارد می‌شد*. شهر اَرَتَه دارای حصارهای کنگره‌دار هفت‌رنگ، و یکی از آن‌ها از سنگ لاجورد بود. در این شهر، رودی قابل کشتیرانی روان بود و کاخی وَرجاوند از سنگ لاجورد در آن قرار داشت.(*در پی بروز یک خشکسالی شدید/ دوران پس از 3200 پ.م)
میان اَرَتَه و سومر بارها کشمکش‌هایی روی داد و شاهان سومر بر اَرَتَه تاختند. نام سرزمین اَرَتَه در متن‌های پسین میانرودان دیده نمی‌شود. اما در همان پهنه، از سرزمین دیگری به نام «پَرَشی» نام برده می‌شود که باید با سرزمین کهن پارس‌ها، پیش از گسترش بخشی از آنان به اَنشان (فارس امروز)، یکی باشد.
به همین روست که پارس‌ها خود را روزگاری «اَرتَه‌ایی» می‌خواندند.