ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانی
ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانیدرباره من
در حال تبدیل به اندیشکده/ مرکز ملی مطالعات تاریخی (پژوهشگر تاریخ کهن ایران)
ادامه...
تپورها و تپورستان
گردآوری: مهرداد ایران‌مهر
طبرستان، تبرستان، تپورستان یا تپوران به بخشی از سرزمین‌های میان کوه‌های البرز و دریای مازندران اطلاق می‌شده است و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخش‌هایی از گلستان و گیلان و شمال‌شرق استان تهران و سمنان کنونی بوده است.
ادامه مطلب ...بوم‌نگاری کوشان باستانی
برگرفته از دانشنامه کاشان - ج۳
در استورۀ سومری «اِنکی و نین‌خورسَگ»، توکریش سرزمینی است کوهستانی با کان‌های زر و سنگ لاجورد. کانسنگ «لاجورد»، تنها می‌تواند در بدخشان (ایران خاوری، افغانستان امروزی) یافت شود.(شاید هم «توکریش» باراندازی برای این کالاها بوده است)
مادها، از دیرباز تا دیاکو
گردآوری و تنظیم: مهرداد معمارزاده طهران (ایران‌مهر)
برگرفته از: دانشنامه کاشان - جلد ٣ و ۴، دکتر جهانشاه درخشانی
https://www.balatarin.com/permlink/2014/11/12/3725816
«مَدَه» در متن‌های کهن میانرودان، نامی جغرافیایی است. واژه یا نام خاص سومریِ «مَدَه» بی‌گمان یک وام‌واژه است.
گودِه‌آ فرمانروای شهر لَگَش در میانرودان (۴١۵٠ سال پیش)، «مَدَه» را سرزمینی یاد می‌کند که در آن حبوبات می‌روید.(اشاره به سرزمینی ویژه، نه به معنای عام آن)
این سرزمین، گویا پهنه‌ای بس گسترده بوده است. زیرا «مَدَه» به گونۀ پیشوند همراه نام چندین جا آورده شده است که همگی در باختر فلات ایران قرار داشتند، مانند مَرتو، سوبَرتو، اَنشان، کیمَش، گوتیوم و جز آن.
ارته، سرزمین چرخ خورشید
گردآوری و تنظیم: مهرداد معمارزاده طهران (ایران‌مهر)
برگرفته از: دانشنامۀ کاشان - جلد 3 و 4، دکتر جهانشاه درخشانی
https://www.balatarin.com/permlink/2015/7/12/3912908
نام کهن ایران «خوینگ ای‌رَثَه وَئِیژَنگه»،
در جنوب خاوری ایران، پیرامون سیستان و کرمان مردمی می‌زیستند که در 6 تا 5 هزار سال پیش دارای فرهنگ و تمدنی پیشرفته بودند.
این مردم، سرزمین خود را «خوَنی‌رَثَه» می‌نامیدند به معنی «چرخ خورشید»، که در فرهنگ هند نیز به نام «سَکرَه‌وَرتین (چرخ گردون)» آمده است. پارۀ دوم نام خوَنی‌رَثَه، یعنی «رَثَه (چرخ)»، در سندهای سومری به گونۀ «اَرَتَه» برگردانده شده که همان سرزمین «چَخرَه» اوستایی است.
پاره‌ای کالاهای بازرگانی گرانبها مانند زرّ، سیم، عقیق و سنگ لاجورد، از اَرَتَه به میانرودان صادر و در برابر «غلات» وارد می‌شد*. شهر اَرَتَه دارای حصارهای کنگره‌دار هفت‌رنگ، و یکی از آن‌ها از سنگ لاجورد بود. در این شهر، رودی قابل کشتیرانی روان بود و کاخی وَرجاوند از سنگ لاجورد در آن قرار داشت.(*در پی بروز یک خشکسالی شدید/ دوران پس از 3200 پ.م)
میان اَرَتَه و سومر بارها کشمکش‌هایی روی داد و شاهان سومر بر اَرَتَه تاختند. نام سرزمین اَرَتَه در متن‌های پسین میانرودان دیده نمی‌شود. اما در همان پهنه، از سرزمین دیگری به نام «پَرَشی» نام برده می‌شود که باید با سرزمین کهن پارس‌ها، پیش از گسترش بخشی از آنان به اَنشان (فارس امروز)، یکی باشد.
به همین روست که پارس‌ها خود را روزگاری «اَرتَه‌ایی» می‌خواندند.