گردآوری: مهرداد ایرانمهر
مطالعه بر روی مراحل تکامل انسان، یکی از پیچیدهترین و حیرتانگیزترین مباحث علمی میباشد.
تکاملی که از جنوب شرق آفریقا آغاز شد و با گسترش انساننماها به سمت شمال و شرق قاره، رفتهرفته ایشان را به سوی مدارهای بالای ۲۵ درجه در آسیای غربی سوق داد.
موی مجعد (فردار)
محققان دانشگاه لافبورو در بریتانیا و دانشگاه ایالتی پن در آمریکا به دنبال این بودند تا دریابند چگونه بافتهای مختلف مو میتواند به تنظیم دمای بدن انسان کمک کند.
آنها دریافتند که موهای مجعد، انسان را خنک نگهداشته و به ذخیرهء آب در بدن آنها کمک کرده است. به باور دانشمندان، این دو عامل باعث رشد مغز انسان به اندازهء امروزی شده است.
نینا جابلونسکی، یکی از محققان دانشگاه ایالتی پن میگوید: «انسانها در آفریقای استوایی فرگشت یافتهاند، جایی که خورشید تمام سال و در بیشتر ساعات روز بالای سر آنها میتابد.»
به گفتهء او، پوست و فرق سر انسان، به طور دائم تشعشعات شدید خورشیدی را به صورت گرما دریافت میکند. ما میخواستیم بدانیم که چگونه این تابش بر فرگشت موهای انسان تاثیر گذاشته است؛ در نهایت متوجه شدیم که موهای مجعد به انسان کمک میکند تا خنک بماند و در واقع به ذخیره آب بدن کمک میکند.»
گروه پژوهشی دانشگاه لافبورو برای انجام این آزمایش از چیزی به نام «آدمک حرارتی» استفاده کرد که برای شبیهسازی دمای بدن، به برق وصل شده بود. برنامهریزی آن هم به نحوی بود که همیشه در دمای ۳۵ درجه قرار بگیرد؛ دقیقا مشابه دمای متوسط سطح پوست انسان.
محققان برای سنجش میزان الکتریسیته مورد نیاز برای حفظ این دما، از گلاهگیس استفاده کردند. با این روش آنها دمای بافتهای مختلف مو را با این میزان الکتریسیته اندازهگیری کردند. آنها همچنین، لامپهای خورشیدی و تونلهای باد را برای تکثیر گرما و رطوبت موجود در کشورهای نزدیک به خط استوا به کار گرفتند.
در نتیجه، محققان دریافتند که هر چند دیگر انواع مو، پوست سر را در برابر تشعشعات مضر خورشید محافظت میکنند، اما این موهای مجعد و فر است که بهترین عایق و محافظ را در برابر اشعه خورشید ایجاد میکند.
تینا لاسیسی، یکی از محققان دانشگاه ایالتی پن در آمریکا گفت: «ما فکر میکنیم که موهای سر، یک ساز و کار غیرفعال برای کاهش میزان گرمای ناشی از اشعه خورشید را ارائه میکند که غدد تعریق قادر به انجام آن نیست.»
اَبروی متحرک و پیشانی کوچک
تحقیقات جدید نشان میدهد که ابروهای کوچک و متحرک، زمینه را برای برقراری ارتباط و شکلگیری شبکههای اجتماعی بزرگ در انسانها فراهم نمود.
پائول اوهیگینز استاد آناتوم دانشگاه یورک کانادا میگوید: «بررسی موجودات دیگر میتواند سرنخهای جالبی در رابطه با نقش ِ اصلی پیشانی ارائه دهد. در مندریلها، جنس نر در هر طرف پوزهشان دارای برجستگیهای روشنی هستند. ما این فرضیه را مطرح کردهایم که پیشانیهای بزرگ انسانهای اولیه بر تسلط و چیرگی آنها اشاره میکرده است. نشانههای جنسیتی و برقراری رابطهء اجتماعی، توضیح قانعکنندهای برای پیشانیهای غیرعادی انسانهای اولیه است. تبدیل این پیشانیها به پیشانیهای عمودیتر در انسانهای امروزی، زمینهساز بروز احساسات دوستانهتر شد و پیوندهای اجتماعی میان افراد به وجود آمد.»
همچنین محققان پیشتر نشان داده بودند که پیشانی بزرگ انسانهای اولیه، به لحاظ آناتومی ضروری بوده و جمجمه را برای عمل جویدن پایدارتر میکرد.
پائول اوهیگینز و همکارانش برای بررسی این ادعا، از نمونههای رایانهای و فناوری سهبعدی برای مطالعهء جمجمه انسان هایدلبرگ (Kawbe 1) استفاده کردند. این گونهء انسانسا میان ۶۰۰ تا ۲۰۰ هزار سال قبل زندگی میکرد.
محققان از این نمونهها برای بررسی پیشانی بزرگ «Kawbe 1» استفاده کرده و دریافتند که کاهش اندازۀ آن، بر یکپارچگی ساختاری جمجمه تاثیری نداشته است.
ریچارد گودینو محقق و انسانشناس ارشد اظهار میدارد: «چون شکل پیشانی، تحت تاثیر الزامات حرکتی و فضایی قرار ندارد و همچنین اینکه فرضیهء نقش برآمدگی پیشانی در جلوگیری از نفوذ عرق به چشمها باطل اعلام شده است، بنابراین ما معتقدیم که توضیح قابل باورتری در رابطه با ارتباطات اجتماعی وجود دارد.»
به گفتهء دانشمندان، انسانهای اولیه برای آغاز زندگی در مزارع کشاورزی و دوری تدریجی از شکار، پیشانیهای کوچکتری به دست آوردند. این تغییر در توسعۀ ارتباط انسانی نقش موثری داشت. انسان با همین قوهء ارتباط و ایجاد شبکههای اجتماعی بزرگ بود که توانست در مکانهای دیگر جهان سکنی گزیند.
ترجمه: منصور نقیلو، سایت علمی بیگ بنگ
به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران: