مهرداد ایرانمهر
دولتهای اولیه عبارت بود از واحدی از جمعیت کشاورز که توانایی بسیج نیروی نظامی و تولید ثروت برای پشتیبانی از این ساختار دیوانی را داشته باشد.
تمدن ایلام (هالتامتی)
عباس پارسافخر
هالتامتی سرزمینی باستانی بود که نخستین بار در هزاره پنجم پ.م در عرصهٔ جهانی ظهور پیدا کرد.
شوش قلب تپندهٔ این تمدن و پایتخت آن به شمار میرفت. قلمرو این تمدن، شامل استانهای کنونی خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر و ایلام بود.
شهرهای مهم آن عبارت بودند از شوش و آنزان (خوزستان)، ماداکتو (ایلام)، خایدالو (لرستان) و لیان (بوشهر) که طوایف مختلف ایلامی در این شهرها سکونت داشتند. این طوایف عبارت بودند از:
آوانها، سیماشکیها، اپرتیها و انشانیها...
داستان سینوهه به شکل افسانه نیز منتشر شده است که ارزش تاریخی ندارد. متن اصلی سینوهه به خط هیروگلیف مصری، بیشتر از ۶۵۸ سطر کوتاه نیست.
دکتر جهانشاه درخشانی
دانشنامه کاشان - جلد ٣ و ۴
اَرمَنوها نیاکان ارمنیان امروزی بوده و در سرزمین اَرمَنوم میزیستهاند.(یعنی همان سرزمینی که هخامنشیان از آن با نام «اَرمینَه» یاد کردهاند)
نامهای تاریخ روایی ما، هر یک بازگوکنندهٔ دورانهای تاریخی مردمان ایرانی است.
بر این اساس، نامهای کیومرث، میشی، فرواگ، هوشنگ، تهمورث، جمشید، فریدون و... جهانی شگرف از تاریخ پرشکوه این سرزمین هستند.