شاهنامه، یکی از منابع تاریخ ایران

مهرداد ایران‌مهر
شاهنامه یکی از اسناد شناخته شده جهت آشنایی مردم و پژوهندگان با تاریخ کهن ایران است. اما می‌دانیم که، به مانند هر مسالهٔ دیگری شاهنامه‌محوری صِرف نیز امری نکوهیده خواهد بود.

سرزمین مزندرها

مهرداد ایران‌مهر

گمان می‌رود واژۀ فارسی «تَبَر» (برگرفته از تَپَر، تَپَرَه - ارمنیِ «تَپَر»)، در پی جابجایی واک «ت» به پیش از «پ»، از ریشۀ «پَرَت» پدید آمده باشد.(سنجیده شود واژۀ پارسی باستانِ «پَرَثو»، آسیِ «فِرِت /پِرِت/»، خُتَنیِ «پَدَه، پَرَتَه» و تُخاریِ «پُرَت، پِرِت»)
بدینگونه، پیوند قومی تَپوران و سرزمین تَپورستان (تَبَرستان، به جنگل‌هایش شهرت دارد /تَبَر/)، با پَرَشی‌ها و سرزمین پَرَشی (ایکتیوفاگی/کِفِن) آشکار می‌شود.

شاهنامه استوره است، نه افسانه

دکتر آزاده احسانی، در نوشتاری با نام "سخنی کوتاه دربارۀ چگونگی پیدایش شاهنامه/ ۲۹بهمن‌ماه ۱۳۸۹" آورده‌اند:
«باور بسیاری بر آن است که، "شاهنامه مجموعه داستان‌هایی است در قالب شعر که حاصل ذهن پویا و توانای "حکیم ابوالقاسم فردوسی" شاعر گرانسنگ ایران می‌باشد". اما باید دانست، شاهنامه کتابی است تاریخی و بر مبنای نوشتارهای کهن ایرانی، و فردوسی تنها این کتاب گرانمایه را که پیش از او کس دیگری (دقیقیِ شاعر) نیز تصمیم در به شعر درآوردن آن داشته است، با سخن شیوا و بی‌مانند خود به شعر در آورده است».

فردوسی، ایرانبان تاریخ ایران

دکتر آزاده احسانی

حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ ایرانبان تاریخ ایران