ایران آینده

ایران آینده

بازنگری در تاریخ قلمرو میانی
ایران آینده

ایران آینده

بازنگری در تاریخ قلمرو میانی

عناوین یادداشت‌ها

  • خُنیره، ایران‌وج و ایرانشهر دوشنبه 13 تیر 1401 21:14
    مهرداد ایران‌مهر ایران‌وج در اسناد، وارث خونیرث و خود نیای ایرانشهر (ایران) است. پندار نادرستی که بر اثر برداشت‌های سطحی از برخی متون و طی تفسیر بی‌اساس غربیان شکل گرفته و ایران‌وج را ناحیه‌ای محدود نشان می‌دهد، امروزه باعث نتیجه‌گیری‌های تاسف‌بار و وحشتناکی در توضیح تاریخ استوره‌ای و وصف دوره‌های انسان‌شناسی فلات شده...
  • گزارش آفرینش شهرستان‌ها در اوستا جمعه 10 تیر 1401 13:37
    مهرداد ایران‌مهر کسانی که متن فرگرد یکم وندیداد را مسیر کوچ از سیبری به ایران می‌دانند، به سیر این کوچ خیالی در تصویر و ترتیب آمده در متن بنگرند و اندکی در فرضیات منسوخ خویش که حاصل پیروی از افاضات پوچ امثال کریستن‌سن است، تفکر کنند. سغد مرو بلخ نسایه هرات کابل اورو خننت رخج هیرمند ری چخر ورنه هفت‌رود ارنگ آیا تاکنون...
  • وَرِنَه چهارگوش شنبه 4 تیر 1401 13:33
    ورنه و از «چهارگوشه» بودن آن سخن به میان آمده و زادگاه فریدون دانسته شده است. در بندهش آمده «... که دُنباوند (دماوند) و ... چهارسوی است. گوید از چهار سوی سرزمین، آب در شهر آید».(پتیارۀ فراوانیِ خونرَوش ماهیانۀ زنان) هنگامی که نسخه‌نویس در جملۀ خود فعل «گوید» را به کار می‌برد، معنایش اینست که در زمان وی اینچنین...
  • چه کسی واژۀ هندواروپایی را برای ما جعل کرد؟ پنج‌شنبه 19 خرداد 1401 15:16
    مهرداد ایران‌مهر از ۱۵۸۳ که استیونز نظریه‌ای دربارۀ زبان‌های شرقی ارائه داد، طی ۲۰۰ سال بعد کسانی مانند ویلیام جونز انگلیسی (قرن هجدهم) نیز نظریات غلطی در این حوزه تولید کردند. همچنین مالته برون که نام هندوژرمنی، توماس یانگ در ۱۸۱۳ واژۀ هندواروپایی و اونوره شوه کشیش بلژیکی که در ۱۸۶۷ نام آریایی را ساخت. جونز و...
  • شاهان بددین چهارشنبه 18 خرداد 1401 01:07
    بیگانگان طی سده‌های اخیر همواره کوشیده‌اند تا هر دستاورد فرهنگی و بر بنیان دانش و سازه و یافته در تاریخ ایران را موضوعی با کاربرد دینی و مذهبی جلوه دهند. ایشان با برجسته کردن موارد به ظاهر خوش رنگ و لعابی مانند اینکه شما آریایی هستید، یکتاپرست هستید، زرتشتی هستید و...، توانسته‌اند ایرانیان را از ماهیت واقعی خود دور...
  • تبار بخت‌النصر دوشنبه 16 خرداد 1401 23:32
    در آثارالباقیه بیرونی، نام شاهان بابل از بخت‌النصر اول چهارمین پادشاه از سلسلۀ دوم ایسین و دودمان چهارم بابل در آغاز عصر آهن آغاز می‌شود که پس از کاسی‌ها به قدرت رسیدند. دومین نام در جدول بیرونی نیوخذناصر ثبت شده است، که باید دانست احتمالا در جداول رسیده به دست او، دو گونه ثبت نام بخت‌النصر به عنوان دو شاه جدا فرض شده...
  • قداست‌زدایی از ایرانستیزان شنبه 14 خرداد 1401 18:25
    رومن گیرشمن از نخستین بیگانگانی بود که تلاش کرد قالب ساخته شدۀ تاریخ هندوستان را بر تن ایران بیندازد. به دیگر سخن، در باستان‌شناسی هند اعلام شد «نیاکان هندی‌ها مهاجرانِ مهاجمی بوده‌اند که ۴۰۰۰ سال پیش، آن سرزمین را به زور از بومیان گرفته‌اند»، پس نتیجه گرفته شد «نیاکان ایرانیان نیز ۳۰۰۰ سال پیش همین کار را با بومیان...
  • فرگرد دوم وندیداد شنبه 14 خرداد 1401 15:21
    گردآوری: مهرداد ایران‌مهر بخش یکم ۱ زرتشت از اهوره‌مزدا پرسید: نخست با کدامیک از مردمان همپرسگی کردی؟ ۲ اهوره‌مزدا: «جم هورچهر خوب‌رَمه» نخستین کس از مردمان بود که پیش از تو، با او همپرسگی کردم... ۳ ... پاسخ جم به (خواستۀ) اهوره‌مزدا: من زاده و آموخته نشده‌ام که «دین‌آگاه و دین‌بُردار تو» باشم. ۴ اهوره‌مزدا به جم: ......
  • حدود ایرانشهر پنج‌شنبه 5 خرداد 1401 22:36
    ...گویند معتدل‌ترین و باصفاترین و بهترین بخش‌های زمین ایرانشهر است و همان است که به اقلیم بابل معروف است: درازای آن میان رودخانۀ بلخ تا رودخانۀ فرات و قادسیه و پهنای آن میان دریای غاپسکین (آبسکون) تا دریای فارسی و یمن و سپس به طرف مُکران و کابل و طخارستان و منتهای آذربایجان است و آنجا برگزیدۀ بخش‌های زمین و ناف زمین...
  • استورۀ بنیانگذار شنبه 17 اردیبهشت 1401 16:33
    شخصیت‌های تاریخی زیر همگی در کودکی مورد تهدید بوده‌اند و به گونه‌ای نجات یافته‌اند تا رسالتی بزرگ را به انجام رسانند. شامل فریدون، کیخسرو، بخت‌النصر، کوروش، سارگن اکدی، پرسئوس، داراب و روایت متاخر تورات دربارهٔ موسی. در روایات مذکور، چند تن از این شخصیت‌ها همچون سارگن، پرسئوس، داراب و موسی جهت رهایی از خطر، توسط...
  • سرزمین مزندرها دوشنبه 29 فروردین 1401 21:25
    مهرداد ایران‌مهر گمان می‌رود واژۀ فارسی «تَبَر» (برگرفته از تَپَر، تَپَرَه - ارمنیِ «تَپَر»)، در پی جابجایی واک «ت» به پیش از «پ»، از ریشۀ «پَرَت» پدید آمده باشد.(سنجیده شود واژۀ پارسی باستانِ «پَرَثو»، آسیِ «فِرِت /پِرِت/»، خُتَنیِ «پَدَه، پَرَتَه» و تُخاریِ «پُرَت، پِرِت») بدینگونه، پیوند قومی تَپوران و سرزمین...
  • اولین بار... دوشنبه 29 فروردین 1401 12:15
    سرانجام یک روز باید به این فهم رسیده و لفظ نادرست "اولین بار" را کنار بگذاریم. اولین عطارشناس اولین خیام‌شناس اولین سازندۀ پیچ اولین کاشف اهرام مصر اولین فاتح قلۀ کلیمانجارو اولین سازندۀ شیشه اولین استفاده از زمان‌سنج اولین کاشف خط میخی... که البته و در کمال تعجب، امروزه سند تمام این اولین‌ها در دوران معاصر...
  • نفوذ فرهنگ ایرانی در چین شنبه 27 فروردین 1401 19:21
    بسط فرهنگ ایرانی در چین سبب شده بود که تا سال ۵۰ پ.م تقریبا در همهٔ چین واژه ایرانی «خشثرپاون/ شهربان، ساتراپ» را برای سران ایالت‌ها بکار برند. مناسبات خارجی ایران و چین و حضور سفیر دائم در پایتخت‌های دو کشور که در پامیر با هم همسایه بودند، از زمان تیرداد یکم اشکانی برقرار شده بود. شمار اعضای سفارت ایران در چین در...
  • بابِل، قطب ایرانشهر شنبه 27 فروردین 1401 18:40
    آنچه معمورتر و خیر و خصب آن بیشتر و استقامت سیاست آن نیکوتر و عمارت در آن قائم‌تر، مملکت ایرانشهر است، و بابل قطب و اصل آن اقلیم است و آن را مملکت پارس می‌گویند و حد آن مملکت در ایام عجم و جاهلیت معلوم بود. (المسالک و الممالک، اصطخری، ص ۶) زکریا بن محمد بن محمود قزوینی (۶۰۵ تا ۶۸۲ ه.ق) دربارۀ فارس می‌گوید، «از شرق به...
  • فارسی شکر است چهارشنبه 24 فروردین 1401 13:23
    زنده‌یاد دکتر عبدالحسین زرین‌کوب: می‌‏گویند ادوارد براون انگلیسى وقتى با دانشمندانى برخورد می‌‏کرد که می‌‏توانستند به فارسى تکلم کنند، هر زبان دیگر را کنار می‌‏گذاشت و می‌‏گفت: «باید فارسى حرف زد؛ چرا که وقتى انسان فارسى حرف می‌‏زند، احساس می‌کند زبانش انسانی‌‏تر است.» نمی‌‏دانم آیا ایرانی‌هایى که در خانۀ خود با...
  • پوشش زن در دورۀ اشکانی چهارشنبه 24 فروردین 1401 00:59
    پوشش درخور، از نشانه‌های تمدن بشری و نماد فرهنگ ایرانی. نوع پوشش این بانوی اشکانی که در تندیس مشاهده می‌شود، بسیار زیباست. ﺯﻧﺎﻥ ﻋﻬﺪ ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﻗﺒﺎﯾﯽ تا مچ پا ﺑﺮ ﺗﻦ ﻣﯽ‌ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺑﺎ چارقدی ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺍﻓﮑﻨﺪﻩ ﻣﯽ‌ﺷﺪ، ﻭ ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺎﺑﯽ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً چون چادر ﺑﻪ ﭘﺲ ﺳﺮ ﻣﯽﺁﻭﯾﺨﺘﻨﺪ. همچنین پوششی روسری‌مانند به همراه چادری مخصوص بر سر...
  • شاهنامه استوره است، نه افسانه دوشنبه 15 فروردین 1401 03:02
    دکتر آزاده احسانی، در نوشتاری با نام "سخنی کوتاه دربارۀ چگونگی پیدایش شاهنامه/ ۲۹بهمن‌ماه ۱۳۸۹" آورده‌اند: «باور بسیاری بر آن است که، "شاهنامه مجموعه داستان‌هایی است در قالب شعر که حاصل ذهن پویا و توانای "حکیم ابوالقاسم فردوسی" شاعر گرانسنگ ایران می‌باشد". اما باید دانست، شاهنامه کتابی...
  • استوره‌های ایرانی در آیینۀ اسناد ودایی جمعه 12 فروردین 1401 02:35
    مهرداد ایران‌مهر امروزه به آن اندازه از کُنه تاریخمان دور افتاده‌ایم که شاید دیگر امیدی برای بازپیرایی دگربا ر آن بر جای نمانده باشد. اما به هر رو، بر ماست تا این چراغ بی‌فروغ کنونی و همین اندک کورسوی بازمانده د ر دل تاریکی را زنده نگاهداریم، شاید که راهی برای بازدم دوبارۀ آن یافت گردد. یکی از این راه‌ها، نگاه به...
  • دست از سر تاریخ بردارید سه‌شنبه 9 فروردین 1401 02:50
    امروزه حوزۀ علوم انسانی و به ویژه تاریخ در کشورمان، با مشکلات عدیده‌ای روبرو است. چنانچه بخواهیم عوامل موجد این موضوع را نام ببریم، خود مثنوی هفتاد من کاغذ خواهد شد. اما از آنجا که در این مقال قصد نداریم مستند و شمرده این عوامل را برشماریم، بنابراین به صورت کلی و گذرا به بخشی مصداقی از این معضلات خواهیم پرداخت. شاید...
  • در کدام قرن هستیم؟ یکشنبه 7 فروردین 1401 00:11
    در کمال تعجب، باز دوباره روشنفکرها میدان‌دار شده و فکری غریب را طبق معمول در جامعه رواج داده و در حال جا انداختن آن هستند. این فکر غلط از سال گذشته آغاز شد. بدینگونه که با تحویل سال ۱۴۰۰ و تبریک‌های متداول مردم در سال نو، یک تبریک دیگر نیز دهان به دهان چرخید. آن تبریک نیز آغازِ به اصطلاح قرن جدید بود. یعنی قرن چهاردهم...
  • مبدا گاهشماری ایرانی جمعه 5 فروردین 1401 00:07
    کدام سال، ریشۀ ایرانی داشته و مستند است؟ ۲۵۸۱ شاهنشاهی ۳۷۶۰ زرتشتی ۱۴۰۱ شمسی ۱۴۴۳ قمری ۲۰۲۲ میلادی ۶۷۷۲ آشوری ۷۰۴۴ میترایی آریایی ۱۴۱۰۱ اهورایی -شاهنشاهی: گزینۀ سال «شاهنشاهی» ایرانی است، اما مستند نیست. در وهله نخست، به نظر می‌رسد که چون این سال منتسب به کوروش و هخامنشیان است، پس مستند هم هست. اما با بررسی آن متوجه...
  • ماهی، نمادی ایرانی سه‌شنبه 2 فروردین 1401 13:54
    یکی از نمادهایی که چند سالی است روشنفکران و برخی مذهبیون، نفرتی عجیب نسبت به آن بروز می‌دهند، ماهی قرمز سفرۀ هفت‌سین در خوان نوروزی است. یک سال، نگران مرگ و میر این آبزیان شدند و وقتی تیرشان به سنگ خورد، آنگاه دلسوز مردم شدند و گفتند این جانور کثیف است و از آن بیماری می‌گیرید. سپس گفتند که اصلا ایرانی نیست و از چین...
  • نوروز، باشکوه‌ترین جشن جهان جمعه 27 اسفند 1400 02:55
    گردآوری: مهرداد ایران‌مهر ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی ازین باد ار مدد خواهی، چراغ دل برافروزی (حافظ) سرانجام، تلاش‌های چندین سالۀ فرهنگدوستان به بار نشست و نوروز ایرانی در جایگاه «میراث فرهنگی بشری» از سوی سازمان علمی - فرهنگیِ یونسکو پذیرفته شد، و در نشست سازمان ملل متحد نیز در شمار روزهای جهانی جای گرفت. پذیرش...
  • مادها و سرزمین مده پنج‌شنبه 26 اسفند 1400 20:57
    گردآوری و تنظیم: مهرداد ایران‌مهر برگرفته از: دانشنامۀ کاشان - جلد ۳ و ۴، دکتر جهانشاه درخشانی «مَدَه» در متن‌های کهن میانرودان، نامی جغرافیایی است. واژه یا نام خاص سومریِ «مَدَه» بی‌گمان یک وام ‌ واژه است. این سرزمین گویا پهنه‌ای بس گسترده بوده است. زیرا مَدَه به گونۀ پیشوند همراه نام چندین جا آورده شده است که همگی...
  • بنیانگذاران، درون زنبیلی بر روی آب دوشنبه 23 اسفند 1400 00:34
    شخصیت‌های تاریخی زیر همگی در کودکی مورد تهدید بوده‌اند و به گونه‌ای نجات یافته‌اند تا رسالتی بزرگ را به انجام رسانند، شامل فریدون، کیخسرو، بخت‌النصر، کوروش، سارگن اکدی، پرسئوس، داراب و روایت متاخر تورات دربارهٔ موسی. در روایات مذکور، چند تن از این شخصیت‌ها همچون سارگن، پرسئوس، داراب و موسی جهت رهایی از خطر، توسط...
  • توجیهی تازه برای زنده نگهداشتن یک فرضیۀ اثبات نشده دوشنبه 23 اسفند 1400 00:19
    مهرداد ایران‌مهر یکی دو دهه است که نقد مبحث کوچ آریاها به طور جدی پیگیری شده و نتایج درخوری نیز داشته است. اما یکی دو سالی شاهد برخی توجیهات عجیب برای رها نشدن از خاستگاه آسیای میانه‌ای و سیبریایی ایران‌وج و زبانِ به اصطلاح آریایی هستیم. گویی این چسب سرزمین‌های شمالی و خاستگاه دانستن آن برای جمعیت‌های ایرانی،...
  • مجسمۀ آزادی یا تائیس؟ سه‌شنبه 17 اسفند 1400 17:37
    نام رسمی آن «آزادی روشنگر جهان» است. مجسمهٔ بزرگی که در سال ۱۸۸۶ به مناسبت یکصدمین سال استقلال آمریکا توسط فرانسه به ایالات متحده هدیه شده است. Liberty Enlightening the World La liberté éclairant le monde ساخت مجسمه با ۴۶ متر ارتفاع توسط مهندس فرانسوی «فردریک آوگوست بارتولدی» در ۱۸۷۵ آغاز شد و در ۱۸۸۴ به پایان رسید....
  • نقش‌برجستۀ کورانگون دوشنبه 16 اسفند 1400 19:27
    سنگ‌نگاره‌ای است در نزدیکی نورآباد ممسنی که بر روی بدنۀ یکی از ارتفاعات به نام کوه کورنگون و با ارتفاعی حدود ۱۰۰ گام قرار دارد. این نقش‌برجسته روایتگر پرستش یک زوج مقدس است و ۷۲ تصویر کوچک و بزرگ دیگر از پرستشگران در اطراف آن است که به مرور زمان دچار فرسایش شده‌اند. این اثر میان ۴۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش توسط ایلامی‌ها بر...
  • دیگر از سن‌تان گذشته، رها کنید این داستان کوچ و بومیان را... شنبه 14 اسفند 1400 22:19
    حضور استعمارگران انگلیسی در هند و آشفتگی ایشان بر اثر آشنایی اولیه با وداهای کهن هندی و این نکته که ایشان دریافتند کتاب مقدسشان در برابر عظمت فرهنگ شرق به پشیزی هم نمی‌ارزد، کار دستمان داد . آشنایی متعاقب با متون کهن ایرانی، اوضاع را وخیم‌تر هم کرد. زیرا ایشان برای آنکه بتوانند شباهت حیرت‌آور زبان‌های اروپایی و یونانی...
  • قانون اول و دوم ابن‌سینا پنج‌شنبه 12 اسفند 1400 03:30
    ابن‌سینا ۶۰۰ سال قبل از نیوتن، قوانین موسوم به اول و دوم او را شرح داده بود. قانون اول: هر جسم در طبع و حالت خاصی می‌باشد و از این حالت خارج نمی‌شود مگر اینکه یک عامل خارجی بر روی آن تأثیر بگذارد. قانون دوم: هر حرکتی در زمان واقع است و شدت بیشتر نیرو باعث سرعت بیشتر در زمان کمتر است. یعنی هرچه نیروی وارد بر جسم بیشتر...