ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانی
ایران آینده
بازنگری در تاریخ قلمرو میانیدرباره من
در حال تبدیل به اندیشکده/ مرکز ملی مطالعات تاریخی (پژوهشگر تاریخ کهن ایران)
ادامه...
آمار : 236881 بازدید
Powered by Blogsky
عناوین یادداشت‌ها
-
نسب ضحاک چه بود؟
چهارشنبه 2 شهریور 1401 01:54
مهرداد ایران‌مهر ابن بلخی می‌گوید، ضحاک از خواهرِ جمشید زاده بود، و جمشید او را به نیابت خود به یمن گذاشته بود. و نسابۀ پارسیان در نسب او چنین گفته‌اند: بیوراسف بن ارونداسف بن دینکان بن وبهزسنگ بن تاز بن نوارک بن سیامک بن میشی بن کیومرث، و این تاز که از جملۀ اجداد اوست پدر جملۀ عرب است و چون پدر عرب بود اصل همۀ عرب با...
-
علوم انسانی و مهندسین
پنج‌شنبه 27 مرداد 1401 22:30
پرسش: یک مهندس چه مسئولیت‌هایی دربارۀ جامعه و مردم دارد؟ پاسخ: وظیفه دارد کمتر دربارۀ علوم انسانی اظهار نظر کند. این دانشجوی رشته علوم انسانی به نکته دقیقی اشاره می‌کند. در کشور مهندس‌زده ما فضا به قدری مغشوش است که هر کس به خود اجازه می‌دهد در حوزه تخصصی علوم انسانی سرک بکشد. اما موضوع دیگری هم مطرح است. درست است که...
-
مزگت / مسجد
سه‌شنبه 25 مرداد 1401 22:22
مهردادایران‌مهر «مَز» یک ریشه از زبان کهن ایرانیست که در واژهٔ اهوره‌مزدا هم دیده می‌شود، به معنای دانا و آفریدگار (خدا). (اهوره: بزرگ) «کَت» نیز به همان سان ریشه‌ای ایرانی کهن دارد به معنای خانه، مانند کدبانو به معنای روشنایی خانه. مز-کد، مزکت، مَزگَت به معنای خانهٔ خدا. اینکه واژه «مسجد» را از ریشهٔ ثلاثی سجد و بر...
-
خالی
سه‌شنبه 25 مرداد 1401 14:03
خالی
-
رخداد ۱
دوشنبه 17 مرداد 1401 19:57
برابری-قسمت اول کارشناسان: مهرداد ایران‌مهر و محمد محبی بخش نخست: -طبق تصمیم کارشناسان برنامه، گفتار از بررسی کائنات و پدیدار گشتن جهان قابل مشاهده آغاز شد. -در هنگام مهبانگ، زمان صفر بوده است. ماده نیز بسیار فشرده و دما بی‌نهایت بوده است. آیا در آن زمان، فضا هم فشرده یا نامتناهی بوده است؟ آیا فضا پس از گسترش ماده،...
-
نام ایران به خط میخی و پهلوی
یکشنبه 16 مرداد 1401 13:25
ایری‌یَ (پارسی باستان) اِیران (پهلوی ساسانی)
-
نادرستی نظرات بشری
یکشنبه 16 مرداد 1401 12:55
اینکه نظری را همه می‌پذیرند، نمی‌تواند دلیلی بر درست بودنش باشد. در حقیقت، با توجه به نادانی اکثریت نوع بشر، امکان نادرست بودن نظری که همگان آن را می‌پذیرند، بیشتر است تا عکس آن. برتراند راسل به صفحه تلگرام ما بپیوندید، تاربرگ تاریخ روایی ایران: http://t.me/oldhistor
-
زماندهی دورۀ زرتشت
شنبه 15 مرداد 1401 13:24
زرتشت زادۀ «ری» بوده* و سپس به دربار گشتاسپ در بلخ می‌رود. بنابراین یکی از موارد مربوط به زماندهی زرتشت، بررسی اسناد دورۀ پادشاهی گشتاسپ می‌باشد. در شاهنامه به عنوان یک سند درون‌کشوری، پیرامون زمان روزگار فرمانروایی گشتاسپ چنین آمده: گذشته بر آن سالیان شش‌هزار گر ایدون که برتر نیاید شمار اگر مبدا این بیت، دوران...
-
نبرد حماسی تروآ، رویارویی دو اتحادیۀ ایرانی
پنج‌شنبه 13 مرداد 1401 21:21
گردآوری: مهرداد ایران‌مهر اگر به سده هجدهم بنگریم، یونان بی‌تردید یکی از کشورهای هضم شده در بخش آسیاییِ اوراسیا می‌نماید. یونان در سدۀ سوم پیش از میلاد، بی‌گمان کشوری اروپایی محسوب نمی‌گردید. جهان در آن زمان، تشکیل شده بود از یک شاهنشاهی بزرگ (هخامنشی) که کل قلمرو میانی را در بر می‌گرفت و حاشیه‌هایی که به این بدنۀ...
-
ایلیون، شهری ایرانی
پنج‌شنبه 13 مرداد 1401 21:06
در گزارش سه نامۀ تاواگالاوا، ماناپا-تارهونتا و میلاواتا (اسناد هیتیایی)، دولتی که در جنگ با «اَخی‌یَوَه»ایی‌ها (آخه‌ایی‌ها) روبرو گردیده، «آسووا (اَسی‌یَوَه)»(آسیا) خوانده شده است. بیرونی نیز در آثارالباقیه به این دودمان (آثور/ جدا از آشور) اشاره کرده است. بنا بر گزارش‌های هیتیایی، قدرتی به نام «آسّووا» در برابر هیتی...
-
اهمیت اسناد در مطالعات تاریخی
سه‌شنبه 11 مرداد 1401 01:22
از جمله کردارهای منفعت‌جویانۀ پژوهندگان غربی، یکی گزینشی برخورد کردن با درونمایۀ اسناد تاریخی مورخان یونانی است. به گفته‌ای، ایشان هرگاه با مطالبی پیرامون دیرینگی آغاز شهریگری در یونان، مصر و میانرودان مواجه می‌شوند، حتی از یک نقطه سند هم نمی‌گذرند. همینطور، مطالبی را که پیرامون کامیابی‌های اسکندر باشد، مو به مو در...
-
هفت و هفته، نمادهایی ایرانی
شنبه 8 مرداد 1401 11:49
مهرداد ایران‌مهر پس از غربزده‌ها و عربزده‌ها، چند سالی است که چشم‌مان به جمال گروهی آریازده روشن شده تا نمادهای ایرانی را تخطئه نمایند. باز هم گلی به گوشۀ جمال همان سلبریتی‌ها و خشکه‌مذهبی‌ها که اگرچه ایرادات شکلی به این آیین‌ها می‌گیرند، اما اصلش را ایرانی می‌دانند. این ملی‌گراهای قلابی یا همان آریاگراهای غلیظ که...
-
میتولوژی، باری کج بر دوش استوره
پنج‌شنبه 6 مرداد 1401 01:34
مهرداد ایران‌مهر در مملکت گل و بلبلی که همیشه از زمین به آسمان می‌بارد، معانی و مفاهیم گوناگون نیز می‌تواند همینطور دلبخواه بر دوش این کلمه و آن واژه سوار شود. مثال هم کم نیست، یکی واژۀ «دموکراسی» که حتی خود غربی‌های جدید و قدیم هم گمان نمی‌کردند روزی از ترکیب دموس-کراتوس معانی آزادی و مدارا و مفاهمه و اینگونه جریانات...
-
شاهنامه، یکی از منابع تاریخ ایران
یکشنبه 2 مرداد 1401 13:42
مهرداد ایران‌مهر شاهنامه یکی از اسناد شناخته شده جهت آشنایی مردم و پژوهندگان با تاریخ کهن ایران است. اما می‌دانیم که، به مانند هر مسالهٔ دیگری شاهنامه‌محوری صِرف نیز امری نکوهیده خواهد بود. برای روشن شدن موضوع، خوبست یادآوری شود که شاهنامهٔ فردوسی بر اساس اسنادی منثور و از جمله داستان بیژن و منیژه، شاهنامۀ ابومنصوری،...
-
درفش کاویانی و خورشید گردان
یکشنبه 26 تیر 1401 20:37
نشان درفش کاویانی و خورشید گردان بر روی سفال‌های یافت شده در تل باکون (هزاره سوم) و سکه وَهوبَرز فرماندار پارس (سده سوم پ.م) -نقل از دکتر شاپور شهبازی
-
دجله، اروند نیست
جمعه 24 تیر 1401 01:13
مهرداد ایران‌مهر ﺍﮔﺮ ﭘﻬﻠﻮﺍﻧﯽ (پهلوی) ﻧﺪﺍﻧﯽ ﺯﺑﺎﻥ به تاﺯﯼ ﺗﻮ ﺍﺭﻭﻧﺪ ﺭﺍ ﺩﺟﻠﻪ ﺧﻮﺍﻥ* فردوسی نام رود دِجله در سومری به گونۀ «(ای)دیگینَه» و در زبان اکدی به گونۀ «(ای)دیکلت» آمده، که در سومری به معنی «پرشتاب، رود روان» تعبیر شده است. البته زبانشناسان واژه «دیگنه» را به هیچ وجه سومرى نمی‌دانند. اما در شاخه زبان‌های ایرانی معنى...
-
ارج ملوک ایران در زین‌الاخبار
چهارشنبه 22 تیر 1401 17:28
عبدالحی بن ضحاک گردیزی در اثر خود زین‌الاخبار، ایران را ستوده و حدود آن را چنین وصف می‌کند: «ملوک بزرگ به ایرانشهر جای داشتند و چون به میان جهان بودند، بر همگان تسلط یافتند و آنچه از دیگر امت‌ها می‌خواستند، آسان‌تر به دست می‌آوردند و از آغاز تا بدین غایت، ملوک بزرگ به ایرانشهر بوذه‌اند ... ایرج را سرزمین فارس و عراق...
-
استادان خطاکار
سه‌شنبه 21 تیر 1401 21:03
مهرداد ایران‌مهر هیچ انسان خردمندی برین باور نیست که دانسته‌هایش مطلق است. استادانی هم که ما در این دوره و در حوزۀ علوم انسانی می‌شناسیم، از این قاعده برکنار نیستند. روزی دکتر میرجلال‌الدین کزازی بدون آنکه در حوزۀ هویت ملی و تعاریف آن پیشینۀ خاصی داشته باشد، اعلام کردند که مراد از مفهوم «زبان مادری» همان زبانی است که...
-
خُنیره، ایران‌وج و ایرانشهر
دوشنبه 13 تیر 1401 21:14
مهرداد ایران‌مهر ایران‌وج در اسناد، وارث خونیرث و خود نیای ایرانشهر (ایران) است. پندار نادرستی که بر اثر برداشت‌های سطحی از برخی متون و طی تفسیر بی‌اساس غربیان شکل گرفته و ایران‌وج را ناحیه‌ای محدود نشان می‌دهد، امروزه باعث نتیجه‌گیری‌های تاسف‌بار و وحشتناکی در توضیح تاریخ استوره‌ای و وصف دوره‌های انسان‌شناسی فلات شده...
-
گزارش آفرینش شهرستان‌ها در اوستا
جمعه 10 تیر 1401 13:37
مهرداد ایران‌مهر کسانی که متن فرگرد یکم وندیداد را مسیر کوچ از سیبری به ایران می‌دانند، به سیر این کوچ خیالی در تصویر و ترتیب آمده در متن بنگرند و اندکی در فرضیات منسوخ خویش که حاصل پیروی از افاضات پوچ امثال کریستن‌سن است، تفکر کنند. سغد مرو بلخ نسایه هرات کابل اورو خننت رخج هیرمند ری چخر ورنه هفت‌رود ارنگ آیا تاکنون...
-
وَرِنَه چهارگوش
شنبه 4 تیر 1401 13:33
ورنه و از «چهارگوشه» بودن آن سخن به میان آمده و زادگاه فریدون دانسته شده است. در بندهش آمده «... که دُنباوند (دماوند) و ... چهارسوی است. گوید از چهار سوی سرزمین، آب در شهر آید».(پتیارۀ فراوانیِ خونرَوش ماهیانۀ زنان) هنگامی که نسخه‌نویس در جملۀ خود فعل «گوید» را به کار می‌برد، معنایش اینست که در زمان وی اینچنین...
-
چه کسی واژۀ هندواروپایی را برای ما جعل کرد؟
پنج‌شنبه 19 خرداد 1401 15:16
مهرداد ایران‌مهر از ۱۵۸۳ که استیونز نظریه‌ای دربارۀ زبان‌های شرقی ارائه داد، طی ۲۰۰ سال بعد کسانی مانند ویلیام جونز انگلیسی (قرن هجدهم) نیز نظریات غلطی در این حوزه تولید کردند. همچنین مالته برون که نام هندوژرمنی، توماس یانگ در ۱۸۱۳ واژۀ هندواروپایی و اونوره شوه کشیش بلژیکی که در ۱۸۶۷ نام آریایی را ساخت. جونز و...
-
شاهان بددین
چهارشنبه 18 خرداد 1401 01:07
بیگانگان طی سده‌های اخیر همواره کوشیده‌اند تا هر دستاورد فرهنگی و بر بنیان دانش و سازه و یافته در تاریخ ایران را موضوعی با کاربرد دینی و مذهبی جلوه دهند. ایشان با برجسته کردن موارد به ظاهر خوش رنگ و لعابی مانند اینکه شما آریایی هستید، یکتاپرست هستید، زرتشتی هستید و...، توانسته‌اند ایرانیان را از ماهیت واقعی خود دور...
-
تبار بخت‌النصر
دوشنبه 16 خرداد 1401 23:32
در آثارالباقیه بیرونی، نام شاهان بابل از بخت‌النصر اول چهارمین پادشاه از سلسلۀ دوم ایسین و دودمان چهارم بابل در آغاز عصر آهن آغاز می‌شود که پس از کاسی‌ها به قدرت رسیدند. دومین نام در جدول بیرونی نیوخذناصر ثبت شده است، که باید دانست احتمالا در جداول رسیده به دست او، دو گونه ثبت نام بخت‌النصر به عنوان دو شاه جدا فرض شده...
-
قداست‌زدایی از ایرانستیزان
شنبه 14 خرداد 1401 18:25
رومن گیرشمن از نخستین بیگانگانی بود که تلاش کرد قالب ساخته شدۀ تاریخ هندوستان را بر تن ایران بیندازد. به دیگر سخن، در باستان‌شناسی هند اعلام شد «نیاکان هندی‌ها مهاجرانِ مهاجمی بوده‌اند که ۴۰۰۰ سال پیش، آن سرزمین را به زور از بومیان گرفته‌اند»، پس نتیجه گرفته شد «نیاکان ایرانیان نیز ۳۰۰۰ سال پیش همین کار را با بومیان...
-
فرگرد دوم وندیداد
شنبه 14 خرداد 1401 15:21
گردآوری: مهرداد ایران‌مهر بخش یکم ۱ زرتشت از اهوره‌مزدا پرسید: نخست با کدامیک از مردمان همپرسگی کردی؟ ۲ اهوره‌مزدا: «جم هورچهر خوب‌رَمه» نخستین کس از مردمان بود که پیش از تو، با او همپرسگی کردم... ۳ ... پاسخ جم به (خواستۀ) اهوره‌مزدا: من زاده و آموخته نشده‌ام که «دین‌آگاه و دین‌بُردار تو» باشم. ۴ اهوره‌مزدا به جم: ......
-
حدود ایرانشهر
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401 22:36
...گویند معتدل‌ترین و باصفاترین و بهترین بخش‌های زمین ایرانشهر است و همان است که به اقلیم بابل معروف است: درازای آن میان رودخانۀ بلخ تا رودخانۀ فرات و قادسیه و پهنای آن میان دریای غاپسکین (آبسکون) تا دریای فارسی و یمن و سپس به طرف مُکران و کابل و طخارستان و منتهای آذربایجان است و آنجا برگزیدۀ بخش‌های زمین و ناف زمین...
-
استورۀ بنیانگذار
شنبه 17 اردیبهشت 1401 16:33
شخصیت‌های تاریخی زیر همگی در کودکی مورد تهدید بوده‌اند و به گونه‌ای نجات یافته‌اند تا رسالتی بزرگ را به انجام رسانند. شامل فریدون، کیخسرو، بخت‌النصر، کوروش، سارگن اکدی، پرسئوس، داراب و روایت متاخر تورات دربارهٔ موسی. در روایات مذکور، چند تن از این شخصیت‌ها همچون سارگن، پرسئوس، داراب و موسی جهت رهایی از خطر، توسط...
-
سرزمین مزندرها
دوشنبه 29 فروردین 1401 21:25
مهرداد ایران‌مهر گمان می‌رود واژۀ فارسی «تَبَر» (برگرفته از تَپَر، تَپَرَه - ارمنیِ «تَپَر»)، در پی جابجایی واک «ت» به پیش از «پ»، از ریشۀ «پَرَت» پدید آمده باشد.(سنجیده شود واژۀ پارسی باستانِ «پَرَثو»، آسیِ «فِرِت /پِرِت/»، خُتَنیِ «پَدَه، پَرَتَه» و تُخاریِ «پُرَت، پِرِت») بدینگونه، پیوند قومی تَپوران و سرزمین...
-
اولین بار...
دوشنبه 29 فروردین 1401 12:15
سرانجام یک روز باید به این فهم رسیده و لفظ نادرست "اولین بار" را کنار بگذاریم. اولین عطارشناس اولین خیام‌شناس اولین سازندۀ پیچ اولین کاشف اهرام مصر اولین فاتح قلۀ کلیمانجارو اولین سازندۀ شیشه اولین استفاده از زمان‌سنج اولین کاشف خط میخی... که البته و در کمال تعجب، امروزه سند تمام این اولین‌ها در دوران معاصر...