ایران آینده

ایران آینده

بازنگری در تاریخ قلمرو میانی
ایران آینده

ایران آینده

بازنگری در تاریخ قلمرو میانی

عناوین یادداشت‌ها

  • ایران، سرزمین چرخ خورشید پنج‌شنبه 28 بهمن 1400 19:06
    گویا نقل یک مورخ مسلمان باعث شده تا بسیاری که بی‌هیچ دلیل مشخصی، واژۀ ایران را برگرفته از آریا می‌دانند، معنای خاصی را بدان نسبت داده و چنین ترجمه کنند که آریایی یعنی آزاده و نجیب و فروتن و بزرگوار و... ابن حزم، متکلم مسلمان (الفصل): «ایرانیان بر اثر وسعت کشور و تسلط بر همۀ اقوام و ملل از حیث عظمت و قدرت، به منزلتی...
  • البرزکوه یکشنبه 12 دی 1400 19:05
    البرزکوه رشته‌کوه بزرگی است که از قفقاز تا افغانستان و هند ادامه دارد. (فرهنگ جغرافیای شاهنامه) سپردش دمان تا به البرزکوه که بودش بر آنجا کنام گروه به پیمان چنین رفت پیش گروه چو بازآوریدم ز البرزکوه نظر عمومی زبانشناسان بر اینست که دگرگونی «س» به «هـ» در دوران پسین صورت گرفته است، مانند دگرگونی «اَسورَه» به...
  • عکس بازسازی شده داریوش سوم سه‌شنبه 7 دی 1400 23:39
    آرین کینگ دانشجوی رشته تاریخ و ویرایشگر «دانشنامه تاریخ باستان»، بر اساس شواهد هنری موجود، تصویری بازسازی شده از داریوش سوم هخامنشی (۳۳۶-۳۳۰ پ.م) طراحی کرده است. او این تصویر را با استناد به کاشی‌نگاره نبرد ایسوس (۱۰۰ پ.م، پمپی) و سکه‌هایی که در دوران فرمانروایی داریوش سوم ضرب شده، خلق کرده است. این نکته که، "آیا...
  • کریسمس و یلدا سه‌شنبه 30 آذر 1400 16:47
    کریسمس به شما و خانوادۀ گرامی هیچ ربطی ندارد، شب چلّه‌تان خجسته باد در روزگاران کهن، «آیین مهر ایرانی» به دست ایرانیان در ایران‌زمین، و آنگاه چندین سده دورتر در اروپا گسترش یافت. سپس به دست رومیان در اروپای غربی و شمال آفریقا پراکنده شد، و ایشان نیز ایزد مهر را با باورهای خویش دربارۀ خدایان و به ویژه «خدای آفتاب»...
  • فراعنه مصر جمعه 21 آبان 1400 14:40
    مهرداد ایران‌مهر در مصری باستان، «پر/ پری» به کاخ فرمانروا گفته می‌شود. از این رو، فرمانروایان مصر را «پرآ/ پرون» می‌نامیدند، که گونهٔ معرب آن یعنی «فرعون» در فارسی رواج دارد. Per-âa, Pharaoh imperative, imperator واژه فرعون لقبی است که در دوره متأخر برای نام بردن از فرمانروایان دودمانی مصر به کار می‌رود. هر چند، از...
  • فروپاشی ساسانیان از نگاهی دیگر چهارشنبه 12 آبان 1400 01:22
    پیشگفتار رخدادهای ١۴ سدۀ پیش ایران، یکی از گرانیگاه‌های مهم تاریخ اجتماعی کشورمان به شمار می‌آید. بنابراین بررسی و کنکاش پیرامون آن می‌تواند پالایش برداشت‌های ما از چگونگی دگرگونی‌ها و تغییرات رخ داده در اوضاع اجتماعی آن روزگار ایران را در پی داشته باشد. تاکنون بسیار در این باره سخن رفته، اما نوشتار پیشِ رو تا به...
  • متن منشور کوروش جمعه 7 آبان 1400 13:40
    ١- [آن هنگام که ............ مردوک] پادشاه همهٔ آسمان‌ها و زمین، کسی که ..... که با ..... یش، سرزمین‌های دشمنانش را لگدکوب می‌کند ٢- ............... با دانایی گسترده، ......... کسی که گوشه‌های جهان را زیر نظر دارد ٣- ..... ........... فرزند ارشد [او] (بل‌شزر)، فرومایه‌ای به سروری سرزمینش گمارده شد ۴- ..................
  • برگه شادباش کوروش بزرگ چهارشنبه 5 آبان 1400 01:57
    زمین را منم تاج تارک‌نشین ملرزان مرا تا نلرزد زمین «نظامی گنجوی» کوروش بزرگ، بزرگمردی بی‌همتا که از برجسته‌ترین مردان همهٔ روزگاران بوده و تا ایران نامی در جهان دارد، به نام نامی او می‌بالد و هرگز فراموشش نخواهد کرد. این شهریار فرزانه کمک به مردمان را آرمان خویش ساخته و یاری ستمدیدگان از رفتارهای همیشگی او بود....
  • کوروش یا کورش؟ سه‌شنبه 4 آبان 1400 13:04
    امروزه برخی درباره نام‌واژۀ کهن «کوروش» سردودمان جهانشاهی هخامنشی، در این اندیشه فرورفته‌اند که می‌بایست این نام را به گونۀ «کورش» نوشت، نه «کوروش». سندهایی چند نیز برای این مدعا برمی‌شمارند. در اینجا به بازگفت برهان‌هایی می‌پردازیم که نشان می‌دهد نگارش این نام‌واژه در ادبیات دیروز و امروز فارسی، با آوانگاری سرشتین...
  • بررسی واژهٔ ذوالقرنین شنبه 1 آبان 1400 18:49
    نخست سنجیده شود واژۀ اوستایی «سَرَه (سر)» در پیوند با واژۀ لووی هیروگلیفیِ «شَری (بالا)»(از گونۀ سَتِم)، در برابرِ واژۀ یونانیِ «کَرَه /کر/ (سر)»(از گونۀ کِنتوم)؛ واژۀ اوستایی «سرو /س صامت/ (شاخ)» در پیوند با واژۀ لووی هیروگلیفیِ «سورنَه، شَوَتَر (شاخ)»، در برابرِ واژۀ لاتین «کُرنو /کُرن/ (شاخ)»(وام‌واژۀ عربیِ «قرن...
  • تیرگان بزرگ، مهرگان بزرگ سه‌شنبه 13 مهر 1400 18:23
    ایرانیان از دیرباز، سال را به چهار گاه‌اَنبار (فصل) بخش نموده و ویژگی‌هایی برای هر یک برمی‌شمردند، که امروزه نیز کمابیش از سوی همۀ جهان به همان سان به کار برده می‌شود. از آن گونه، بهار (وهار) دانستنِ بخشی از سال، که میان برابری روز و شب از یک سو و بلندترین روز سال جای می‌گیرد؛ نیز تابستان (هامین) خواندنِ بخشی که میان...
  • مردمان اژه، باشندگانی در اردوگاه شرق باستان پنج‌شنبه 11 شهریور 1400 00:02
    احتمالا جغرافی‌دانان عصر باستان، مبدعان دو مفهوم آسیا و اروپا بوده‌اند. به عبارتی، تفکیک اروپا از آسیا نتیجۀ تلاش مردمانی بوده که در راستای فهم افق قابل مشاهده‌شان، دست به رده‌بندی آن زده‌اند . اما تقسیم جهان به دو بخش شرقی و غربی، از سدۀ هفدهم میلادی در متون جغرافی‌دانان غربی پیدا شد. یعنی شکل‌گیری تمایز اروپا از...
  • مفهوم بهشت در فرهنگ ایرانی شنبه 5 تیر 1400 21:34
    مهرداد ایران‌مهر دولت‌های اولیه عبارت بود از واحدی از جمعیت کشاورز که توانایی بسیج نیروی نظامی و تولید ثروت برای پشتیبانی از این ساختار دیوانی را داشته باشد. این دولت‌ها عمدتا در بستری از قبایل کوچگرد همسایه به سر می‌بردند که گهگاه افراد و اموالشان توسط ایشان غارت می‌شد. مردم یکجانشین، به روش‌های امنی برای تولید غذا...
  • نگاهی به جنگ‌های ایلام باستان پنج‌شنبه 6 آذر 1399 13:23
    تمدن ایلام (هالتامتی) عباس پارسافخر هالتامتی سرزمینی باستانی بود که نخستین بار در هزاره پنجم پ.م در عرصهٔ جهانی ظهور پیدا کرد . شوش قلب تپندهٔ این تمدن و پایتخت آن به شمار می‌رفت. قلمرو این تمدن، شامل استان‌های کنونی خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر و ایلام بود . شهرهای مهم آن عبارت بودند از شوش و...
  • داستان سینوهه در متن‌های مصری سه‌شنبه 4 آذر 1399 22:40
    داستان سینوهه به شکل افسانه نیز منتشر شده است که ارزش تاریخی ندارد. متن اصلی سینوهه به خط هیروگلیف مصری، بیشتر از ۶۵۸ سطر کوتاه نیست . شغل سینوهه نیز آنگونه که در افسانه آمده، پزشک نبوده، بلکه از کارگزاران دربار بوده است. زمان زندگی وی نیز در دوران آمنم‌هت یکم و سسوستریس یکم بوده، نه در زمان آخناتن که در افسانه آمده...
  • ارمنوها، نیاکان ارمنی‌ها سه‌شنبه 20 آبان 1399 15:27
    دکتر جهانشاه درخشانی دانشنامه کاشان - جلد ٣ و ۴ اَرمَنوها نیاکان ارمنیان امروزی بوده و در سرزمین اَرمَنوم می‌زیسته‌اند.(یعنی همان سرزمینی که هخامنشیان از آن با نام «اَرمینَه» یاد کرده‌اند) نام سرزمین «اَرمَنوم»، نخستین بار در متن‌های سارگُن اَکَدی ( ۴ ٣ ۵ ٠ سال پیش) همراه سرزمین‌های گوتیوم، لولوبی و اِرین آمده...
  • از تاریخ استوره‌ای خود چه می‌دانیم؟ سه‌شنبه 13 آبان 1399 21:05
    نام‌های تاریخ روایی ما، هر یک بازگوکنندهٔ دوران‌های تاریخی مردمان ایرانی است . بر این اساس، نام‌های کیومرث، میشی، فرواگ، هوشنگ، تهمورث، جمشید، فریدون و... جهانی شگرف از تاریخ پرشکوه این سرزمین هستند. برای نمونه، شاهنامهٔ فردوسی نه تنها از تاریخ عمومی، بلکه از تاریخ طبیعی و نیز تاریخ تفکر ایرانشهری که همانا خردگرایی...
  • نخستین انسان، غارنشین و خانه‌ساز سه‌شنبه 13 آبان 1399 11:34
    کیومرث (نخستین انسان): طبق متون کهن ایرانی، او نخستین انسان است. مورخین ایرانی دورۀ اسلامی او را گَلشاه لقب داده‌اند که به معنای فرمانروای کوهستان اس ت. در ادبیات این دوره او را نخستین کشورگشا معرفی کرده‌اند. نخستین بزرگی که کشور گشود، سر پادشاهان «کیومرث» بود . فردوسی دربارۀ او می‌گوید کیومرث چون ابتدا در کوه اقامت...
  • خلیج فارس، دریایی که نبود جمعه 21 اردیبهشت 1397 12:51
    مهرداد ایران‌مهر روز ملی خلیج فارس، روز بسیار مغتنم و عزیزی برای همهٔ ایرانیان است . بزرگداشت این دریای زیبا و استثنایی که زمانی بخشی از اقیانوس بزرگ تتیس را تشکیل می‌داده نیز امری نیکوست. اما در این نوشتار بر آنیم تا از دریچه‌ای فراتر به این دریای باستانی و شگرف بنگریم . ژرفای عمومی این دریای تقریبا بسته، میان ۴ ٠ تا...
  • نبرد تروآ، رویارویی دو اتحادیه ایرانی در قلمرو میانی یکشنبه 12 آذر 1396 15:50
    تاریخ روایی و مکتوب ایران که امروزه در مراکز آموزشی و دانشگاهی تدریس می‌شود، پیشینه‌اش به سال‌های اخیر و زمان استعمار می‌رسد که توسط غربی‌ها پی‌ریزی شد. می‌دانیم که اکنون چنین آثاری منابع دانشگاهی مرتبط با پژوهش‌های تاریخی کشورمان را تشکیل داده و اتفاقا مورد کمترین نقدها قرار گرفته‌ است. این کم‌توجهی سبب جدا شدن...
  • کوروش، که همان کیخسرو نیست دوشنبه 8 آبان 1396 00:26
    فهرست: پیشگفتار فصل نخست: کیخسرو در اسناد کهن فصل دوم: کوروش در آثارالباقیه ١- روش تحقیق بیرونی ۲- شاهان بابل ۲-١- ملوک کلده ۲-۲- تطبیق دو جدول ۳- هخامنشیان در جدول بیرونی ۴- نام کوروش در اسناد دیگر فصل سوم: نوع نگاه به اسناد منابع مهرداد ایران‌مهر پیشگفتار: شاهنامه یکی از اسناد شناخته شده جهت آشنایی مردم و پژوهندگان...
  • چگونگی آموزش در ایران دورۀ ساسانی دوشنبه 1 آبان 1396 13:38
    مهرداد معمارزاده (ایران‌مهر ) کارشناس ارشد تاریخ پیشگفتار امروزه بر اثر بدآموزی‌های اجتماعی، نسل کنونی فریفتۀ آموزه‌های غربی گشته و به ارزش‌های میهن خویش پشت کرده است. این گمراهی بیشتر از آنجا بوده که امروزه همۀ پدیده‌های دو هزار سال پیش را با معیارهای کنونی می‌سنجیم و هر چیزی که با این معیارها ناهمگون باشد، نکوهش...
  • کهن‌ترین نشانه‌های اسب در شرق باستان یکشنبه 5 شهریور 1396 12:53
    دکتر جهانشاه درخشانی اَسْب، جانوری که از دیرباز در امور گوناگون زندگی انسان چون سواری، کشیدن بار، راندن ارابه و سوارکاری مورد استفاده قرار گرفته است. منشأ اسب اهلی در منطقۀ بزرگی از جنوب ولگا در پایان هزارۀ پنجم (گامکرلیدزه، 38)، اروپای شرقی، حوزۀ شمالی دریای سیاه در نیمۀ دوم هزارۀ چهارم (همو، 38-39) و آسیای مرکزی یا...
  • کی‌گشتاسپ در روزگار نوسنگی جمعه 4 فروردین 1396 19:20
    انتشارات آشیانه کتاب بها: ۷۰۰۰ تومان پژوهش و نگارش: سورنا فیروزی تنظیم متن و معرفی: مهرداد معمارزاده طهران سخن نخست: پژوهش پیش رو، بر پایۀ تازه‌ترین مطالعاتِ صورت گرفته بر روی اسناد تاریخی دربارۀ زمان گشتاسپ کیانی است. در اینجا از سه راهِ «بررسی اسناد تاریخی»، «محاسبات نجومی» و «بررسی‌های اقلیم‌شناختی» به پژوهش دربارۀ...
  • مدیریت کوروش بزرگ سه‌شنبه 20 مهر 1395 13:18
    نویسنده: گزنفون برگردان: دکتر محمدابراهیم محجوب پیتر دراکر این کتاب را نخستین و هنوز بهترین کتابی می‌داند که در زمینۀ رهبری به نگارش درآمده است. دانش و هنر مدیریت در میدان و اتاق‌های جنگ ساخته و پرداخته شده است. پیتر کوزلوفسکی فیلسوف معاصر معتقد است، مدیریت همان حکومت است منهای قدرت سیاسی. وجاهت مدیریت، نه سنتی است نه...
  • سه عنوان جعلی: نام آریایی، نژاد آریایی، کوچ آریایی پنج‌شنبه 8 مهر 1395 20:38
    مهرداد ایران‌مهر استعمار بسیار ماهر است. ٣٠٠ سال استعمار اروپایی، ٢٠٠ سال کارکرد بنیادهای شرق‌شناسی و ١٠٠ سال حضور پررنگ و مستمرِ نظری و عملی، آنقدر ایشان را کارکشته کرده است تا بتوانند با کمترین هزینه و با استفاده از نیروی خود شرقیان، ایشان را گیج و سردرگم نمایند. «ماکیاول» سیاستمدار ایتالیایی سدۀ ١۶، در کتاب...
  • کوروش یا کورش؟ یکشنبه 5 اردیبهشت 1395 13:31
    مهرداد ایران‌مهر در اینجا می‌پردازیم به شیوۀ نگارش و خوانش نام‌واژه‌ای که برای ما ایرانیان بسیار ارجمند است، یعنی نام کوروش بزرگ سردودمان جهانشاهی هخامنشی. امروزه برخی درباره نام‌واژۀ کهن «کوروش»، بدبختانه کک به جانشان افتاده و در این اندیشه فرو رفته‌اند که باید یک خرفستری به جان این نام کهن بیندازند. بدین رو، به هزار...
  • رد نظریۀ کوچ آریاها با استناد به فرگرد دوم وندیداد سه‌شنبه 15 دی 1394 15:32
    مهرداد ایران‌مهر در اینجا، کاری به فرضیۀ کوچِ «سُفالی-آریایی»(گیرشمن و شُرکا) که طی یکصد سال گذشته پایۀ تاریخ موجود در کتاب‌ها و دانشگاه‌های کشورمان را شکل داده و بدون ارائه هر گونه سند و مدرکی همچنان تعریف و تکرار می‌شود، نداریم. زیرا دلایل پیشنهادی این نظریۀ اثبات‌نشده نیز مانند مشکلات کلّی نظریۀ «کوچ به ایران...»،...
  • بررسی بوم‌نگاری فرگرد یکم وندیداد یکشنبه 13 دی 1394 13:22
    مهرداد ایران‌مهر وندیداد در اوستا به معنای «قانون ضددیو» و در پهلوی به گونۀ «ویدِو-داد» آمده است. واژۀ کنونیِ «وندیداد»، از آوانویسی نادقیق تحریر پهلوی ایجاد شده است. http://www.cgio-academy.info/index.php/daneshdini/ 256 -dinha/zartoshti/ 314 -boomnegary 1 در هنگام تدوین و تقسیم دوبارۀ اوستا به نسک‌ها، وندیداد را که...
  • دانش ژنتیک، کابوس باورمندان به نظریۀ کوچ آریاها پنج‌شنبه 26 آذر 1394 19:39
    مهرداد ایران‌مهر دیرگاهی پایه‌های بر روی آب بنا شدۀ فرضیه‌ای موهوم، موسوم به «کوچ آریاها به ایران»، آشکارا به لرزه افتاده است. در این میان، «منطق تاریخی» بزرگترین سهم را در به چالش کشیدن این نظریۀ غربی-استعماری بر دوش دارد. اما هر چه می‌گذرد، دانش‌های نوین بشری نیز به یاری آمده و رفته‌رفته ذهن‌ها از بند این فرضیۀ...